เหรียญท้าวเวสสุวรรณมหาราชชนะมาร ปางร่ายมนต์อาฏานาฏิยปริตร ซึ่งปางนี้มีเนื้อความสรรเสริญคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้ง ๗ พระองค์ ๑. พระวิปัสสี ๒. พระสิขี ๓. พระเวสสภู ๔. พระกกุสันธะ ๕. พระโกนาคมนะ ๖. พระกัสสปะ ๗. พระอังคีรส (พระสมณโคดม) สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประทับอยู่ ณ ภูเขาคิชฌกูฏ ใกล้กรุงราชคฤห์ ในครั้งนั้น ท้าวจาตุมหาราชซึ่งสถิตย์อยู่เหนือยอดเขายุคันธร หรือที่เรียกว่าชั้นจาตุมหาราชิกา อันเป็นสวรรค์ชั้นล่างสุดในบรรดาสวรรค์ทั้งหมด พระอินทร์ทรงมีบัญชาให้ท้าวมหาราชทั้ง ๔ ทำหน้าที่เฝ้ารักษาประตูสวรรค์ในทิศทั้ง ๔ ให้ดี เพื่อป้องกันมิให้พวกอสูรมารบกวน โดยมี ท้าวธตรัฐผู้เป็นหัวหน้าคนธรรพ์ เฝ้ารักษาประตูทางด้านทิศบูรพา ท้าววิรุฬหกผู้เป็นหัวหน้ากุมภัณฑ์ เฝ้ารักษาประตูทางด้านทิศทักษิณ ท้าววิรูปักษ์ผู้เป็นหัวหน้านาคทั้งหลาย เฝ้ารักษาประตูทางด้านทิศประจิม ห้าวเวสวันผู้เป็นหัวหน้ายักษ์ เฝ้ารักษาประตูทางด้านทิศอุดร ท้าวมหาราชทั้ง ๔ มีจิตเลื่อมใสศรัทธาในพุทธศาสนาปรารถนาจะดูแลพระภิกษุสงฆ์ มิให้พวกอสูรหรือพวกศัตรูมารบกวนการปฏิบัติธรรมของพระภิกษุสงฆ์ จึงคิดจะชวนกันลงมาเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า แต่ก็ห่วงภาระหน้าที่ที่จะต้องดูแลรักษาความสงบเรียบร้อยในประตูสวรรค์ทั้ง ๔ ทิศ ครั้นผูกมนต์พระปริตรแล้ว จึงประกาศแก่บริวารของตนว่า "หากมีผู้ใดสาธยายมนต์อาฏานาฏิยปริตรนี้ขึ้นแล้ว ถ้าใครไม่ฟังจะต้องถูกลงโทษอย่างรุนแรง" จากนั้น มหาราชทั้ง ๔ ก็พร้อมใจกันลงมาเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ณ ภูเขาคิชฌกูฏ กราบทูลว่า พวกยักษ์ นาค กุมภัณฑ์ และคนธรรพ์ทั้งหลาย ที่มีเดชมีศักดามีอานุภาพ แต่มีจิตกระด้างหยาบช้า พากันละเมิดศีล ๕ เป็นประจำ ยังไม่เลื่อมใสในคุณของพระรัตนตรัยนั้นมีเป็นจำนวนมาก ส่วนพวกที่จิตเลื่อมใสนั้นมีน้อยเมื่อพระสาวกพากันอยู่ในป่าเพื่อบำเพ็ญสมณธรรม อมนุษย์ผู้ไม่เลื่อมใสจะพากันหลอนหลอก กระทำให้เจ็บไข้ เป็นอันตรายแก่ชีวิตและพรหมจรรย์ได้ ตั้งแต่นี้ไปจะไม่บังเกิดเหตุการณ์เช่นนั้นอีกแล้ว หากพระองค์ทรงพระกรุณารับเอามนต์บทนี้ไว้ แล้วประทานให้พระภิกษุสาวกสาธยายอยู่เนืองๆ รับรองว่าอมนุษย์ทั้งหลายก็จะไม่กล้ามารบกวนหลอนหลอกอย่างแน่นอน อีกทั้งยังจะช่วยปกป้องคุ้มครองภัยทั้งปวงให้อีกด้วย พระพุทธเจ้าจึงทรงรับมนต์พระปริตรนั้นไว้ ท้าวเวสวัณได้สวดอาฏานาฏิยปริตรถวายแล้วพากันมนัสการลากลับไป จากนั้น พระพุทธเจ้าจึงทรงมีพระบัญชาให้ประชุมภิกษุทั้งหลายในที่นั้น แล้วทรงแสดงพระปริตรนั้นให้แก่ภิกษุทั้งหลายได้สาธยาย เสร็จแล้วทรงตรัสว่า "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ท่านทั้งหลายจงพยายามสาธยายมนต์นี้ให้บริบูรณ์ จักพ้นจากอุปัทวันอันตรายทั้งปวงได้ อมนุษย์ทั้งหลายก็จะไม่มารบกวนหลอนหลอก เธอทั้งหลายจะได้อยู่เป็นสุข เพื่อประพฤติพรหมจรรย์ให้เจริญก้าวหน้าต่อไป" พระภิกษุทั้งหลายก็น้อมรับแล้วนำมาสวดสาธยาย กลายมาเป็นประเพณีจนถึงทุกวันนี้ เกิดตำนานสวดภาณยักษ์