พระกริ่งจีน (กริ่งนอก) ร้อยปี 

บทความนี้อาจจะยาว แต่ถ้าอดทนอ่านสักนิดท่านจะได้ความรู้เกี่ยวกับพระกริ่งจีนหรือที่เรียกกันจนติดปากว่า “กริ่งนอก” อีกมาก เพราะการศึกษาพระกริ่ง นอกจากจะต้องเข้าใจถึงลักษณะของพุทธศิลป์และความเก่าของกระแสโลหะแล้ว ยังต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของไทย และประวัติศาสตร์ของจีนควบคู่ไปด้วย 

เรื่องพุทธศิลป์ หลายๆท่านได้อธิบายไว้ดีแล้ว ทั้งนี้ขออธิบายสั้นๆแต่เพียงว่า รูปพระพักตร์ลักษณะคล้ายคนจีน และพระโอษฐ์ประหนึ่งว่าแย้มพระสรวลอยู่ตลอด พุทธลักษณะคล้ายพระไภษัชยคุรุ ซึ่งเป็นพระพุทธเจ้าปางหนึ่งของลัทธิมหายาน เป็นครูในด้านเภสัช รักษาพยาบาล ตามความเชื่อโบราณ นิยมนำพระกริ่งอธิษฐานแช่น้ำทำเป็นน้ำพระพุทธมนต์แล้วดื่มกินด้วยความเชื่อว่า จะรักษาโรคภัยไข้เจ็บได้ และเชื่อว่าช่วยขจัดอันตรายทั้งหลายทั้งปวง เดินทางแคล้วคลาดปลอดภัย และด้านโชคลาภเมตตามหานิยม ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ใช้พระกริ่งปวเรศนี้ทําน้ำพุทธมนต์ที่ใช้ในพิธีมุรธาภิเษก 

การสร้างพระกริ่ง กล่าวถึงเฉพาะองค์ในภาพ เป็นการเทหล่อแบบมีก้านชนวน ด้านข้างจึงไม่ปรากฎรอยตะเข็บ พอได้องค์พระมาแล้ว ก็ทำการเซาะร่องให้เกิดมิติเป็นริ้วสังฆาฏิ จากนั้นตอกลายที่ชายสังฆาฏิให้เกิดความสวยงาม นอกจากนี้ยังใช้ตัวตอกลักษณะเป็นวงกลม เพื่อทำเป็นลวดลายของ “พระเกศาทรงขดหอย” พระพักตร์อิ่มเอิบ พระกรรณยาว นิ้วพระบาทเสมอกัน แสดงถึงภูมิความรู้ของผู้สร้างเกี่ยวกับพุทธลักษณะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เป็นอย่างดี การสร้างมีความละเอียดซับซ้อน มีความเรียบร้อยงานปราณีตสวยงามมากครับ 

การอุดกริ่งก็เป็นข้อสังเกตอย่างหนึ่งเพื่อพิจารณายุคของการสร้างพระกริ่ง สมัยราชวงศ์ถัง(พ.ศ.1704 - พ.ศ.1993) จะมีการอุดกริ่งใต้ฐานลักษณะเป็นแผ่นโลหะ ส่วนในยุคถัดมาปรากฏว่ามีการอุดบริเวณฐานด้านข้าง อาจจะอุดหนึ่งกริ่ง หรือสองกริ่งก็ได้ ส่วนในยุคหลังๆ(หมายถึงการสร้างพระกริ่งในประเทศไทยประมาณหนึ่งร้อยปีที่ผ่านมา) การอุดกริ่งจะเจาะรูใต้ฐาน อันนี้เป็นการสันนิษฐานการแยกยุคเบื้องต้นเท่านั้น ซึ่งต้องพิจารณาองค์ประกอบอื่นๆอีกไม่ว่าจะเป็นความเก่าของกระแสโลหะ พุทธศิลป์ และข้อมูลทางประวัติศาสตร์ด้วยครับ  

วรรณะขององค์พระแตกต่างจากพระกริ่งองค์อื่นๆ พระกริ่งจีนโดยมากแล้วเนื้อจะออกสัมฤทธิ์ ทว่าพระกริ่งองค์ในภาพ มวลสารคล้ายโลหะผสม วรรณะแก่เงิน ลักษณะแบบนี้เรียก “อัลปาก้า” บ้างก็เรียก “นิกเกิล” ถ้าเรียกแบบชาวบ้านก็ “เนื้อช้อนส้อม” พระที่มีประวัติการสร้างเนื้ออัลปาก้าที่มีหลักฐานที่บันทึกไว้อย่างชัดเจนที่สุดคือ รูปเหมือนปั้ม หลวงพ่อเดิม เนื้ออัลปาก้า พ.ศ.2482 แสดงว่าโลหะลักษณะนี้มีมาแต่โบราณแล้ว ดังจะเห็นได้จากคำเรียกโลหะประเภทนี้ว่า “เนื้อช้อนส้อม” สาเหตุที่เรียกอย่างนั้นก็เพราะว่า การจะสร้างพระนั้นต้องระดมให้ชาวบ้านรวบรวมเอาโลหะประเภทต่างๆที่มีจำนวนมากพอเพื่อที่จะใช้สร้างพระในแต่ละครั้ง บางคนถวายเข็มขัดให้วัด บางคนเอาช้อน เอาส้อม เอากระบวย เอาจอกชา เอาขันเงิน ขันทอง นำมาเข้าเตาเผาหลอมรวมกันเป็นเนื้อเดียว แล้วนำมาเทหล่อเป็นองค์พระ สังเกตให้ดี ขยายภาพให้ชัด พิจารณาดูกระแสวรรณะของพระกริ่งองค์นี้ให้ดี บางตำแหน่งออกเงิน บางตำแหน่งออกเหลือง แสดงถึงโลหะหลายประเภทที่หลอมรวมอยู่ในพระองค์เดียว อีกทั้งกระแสโลหะที่ไม่เสมอกันแบบนี้ ทำให้องค์พระดูมีมิติ มีเสน่ห์ มีความอ่อนช้อยงดงาม มีแรงดึงดูดที่กระผมเองก็ยากที่จะบรรยายออกมาเป็นความรู้สึกครับ

ก่อนที่จะเข้าเรื่องประวัติศาสตร์ ต้องพิจารณา “ความเก่า” ของกระแสโลหะ ซึ่งยากต่อการอธิบายเป็นตัวหนังสือว่า วรรณะลักษณะใดจะมีอายุการสร้างประมาณกี่ปีล่วงมาแล้ว อันนี้ต้องอาศัยประสบการณ์และความเชี่ยวชาญของแต่ละบุคคล สำหรับกระผมนั้น เบื้องต้นมักจะประมาณและคาดคะเนความเก่า “ขั้นต่ำ” ไว้ก่อน หมายความว่าจะคำนวณและประมาณค่าอายุขององค์พระว่าอย่างน้อยต้องมีอายุกี่ปี เพราะการคาดคะเนนั้นเอาแน่เอานอนไม่ได้ ขึ้นกับวิจารณญาณของบุคคล ดังนั้นการคาดคะเนความเก่าให้ต่ำเข้าไว้ก่อน ก็เพื่อนำข้อมูลมาวิเคราะห์ และสังเคราะห์รวบรวมเข้ากับข้อมูลทางพุทธศิลป์ และข้อมูลทางประวัติศาสตร์ สุดท้ายแล้วก็จะได้ผลลัพธ์ของอายุที่ใกล้เคียงที่สุดของพระกริ่งองค์นี้ หลายๆท่านรวมทั้งกระผมเองมีความเห็นพ้องต้องกันว่า พระกริ่งองค์นี้มีอายุการสร้างไม่ต่ำกว่าสองถึงสามร้อยปี โดยเป็นการคาดคะเนอย่างต่ำที่สุดเท่าที่จะขีดเส้นของความเก่าเอาไว้ได้ ซึ่งอายุการสร้างที่คาดคะเนนั้นอยู่ในช่วงรัชสมัยราชวงศ์ชิง (พ.ศ. 2179 - 2455) 

เมื่อคำนวณอายุการสร้างของพระกริ่งองค์นี้แล้วว่า มีอายุราวๆสองถึงสามร้อยปี ทีนี้เราก็เอาข้อมูลที่ได้มาเทียบกับช่วงประวัติศาสตร์จีน ซึ่งตรงกับสมัยราชวงศ์ชิง ราชวงศ์ชิงเป็นราชวงศ์สุดท้ายของจักรวรรดิจีน ราชวงศ์ชิงมีความเจริญรุ่งเรืองถึงจุดสูงสุดในยุคของจักรพรรดิเฉียนหลง (พ.ศ. 2254 - 2342) หลังจากสิ้นจักรพรรดิเฉียนหลงแล้ว สภาพทางการเมืองภายในเริ่มถดถอย เพราะรากเหง้าของราชวงศ์ชิงเป็นชาวแมนจู ซึ่งประชากรส่วนใหญ่ของจีนเป็นชาวฮั่น ประกอบกับปัญหาการติดฝิ่นที่ลุกลามไปทั่วประเทศ ทำให้หลายๆประเทศในยุโรปขนานนามจีนว่า “ขี้โรคแห่งเอเซีย” นอกจากนี้ประเทศทางฝั่งยุโรปไม่ว่าจะเป็นอังกฤษ และฝรั่งเศษเริ่มมีนโยบายจักรวรรดินิยมซึ่งเป็นภัยคุกคามจากภายนอก ทำให้ราชวง์ชิงไม่สามารถยืดหยัดอยู่ได้ และถูกปฏิวัติในปีพ.ศ. 2455 หลายๆท่านคงจะสงสัยว่า แล้วประวัติศาสาตร์เหล่านี้เกี่ยวข้องอะไรกับ “พระกริ่ง” ? 

ก่อนอื่นต้องพิจารณาถึงสภาพบ้านเมืองของจีนสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง สภาพสังคม และประชาชนมีความเป็นอยู่ที่ดี บ้านเมืองมีความมั่งคั่ง มั่นคง ส่งผลให้เกิดบุคคลที่มีความรู้ความสามารถสร้างสรรค์ผลงานในแต่ละด้าน ขึ้นอยู่กับความถนัดของแต่ละบุคคล บางคนเป็นกวี บางคนเป็นนักการทหาร นักการฑูต การพัฒนาบ้านเมืองเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ไม่เว้นแม้แต่การทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ความศรัทธาของคนจีนที่มีต่อศาสนาพุทธก็คงไม่ได้ต่างอะไรกับคนไทย สังเกตจากประติมากรรมต่างๆที่สร้างสรรค์อย่างอลังการ ถ้าไม่ได้เกิดจากความศรัทธาแล้วก็คงจะไม่สามารถสำเร็จเป็นชิ้นงานที่น่าทึ่งได้ ดังนั้นจึงสามารถสันนิษฐานได้ว่า พระพุทธรูปต่างๆ ไม่ว่าจะขนาดเล็กหรือใหญ่มีความเป็นไปได้สูงว่าจะถูกสร้างขึ้นในรัชสมัยของพระองค์ เพราะหลังจากสิ้นจักรพรรดิเฉียนหลงแล้ว บ้านเมืองจีนอยู่ในยุคถอยหลังเข้าคลอง ประสบปัญหาต่างๆทั้งภายในและภายนอก บ้านเมืองมีการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ห่างไกลจากความเจริญ เมื่อปัญหารุมเร้าเช่นนี้ มีหรือผู้คนจะมีจิตใจที่จะสร้างสรรค์ผลงานทางศิลปะ ยิ่งเป็นผลงานทางพระพุทธศาสนาด้วยแล้วยิ่งไปกันใหญ่ เพราะนอกจากจะต้องมีความสุขกาย มีความสบายใจแล้ว ยังต้องประกอบไปด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์ โดยเฉพาะความศรัทธาจึงจะสามารถสร้างสรรค์ผลงานทางพระพุทธศาสนาได้ ทว่าประชากรส่วนใหญ่คิดแต่จะเอาตัวรอด มีจิตใจที่เป็นทุกข์และขุ่นมัว ซึ่งขัดแย้งกับพุทธลักษณะของพระกริ่งองค์นี้ ที่ดูแล้วอิ่มเอิบ อ่อนช้อย งดงาม เย็นตา เย็นใจเป็นอย่างยิ่ง 

ข้อมูลเพิ่มเติมทางประวัติศาสตร์ที่เป็นนัยสำคัญคือ หลังจากที่พรรคคอมมิวนิสต์จีนสามารถปฏิวัติราชวงศ์ชิงได้สำเร็จ ประเทศก็เข้าสู่ระบบสาธารณรัฐสังคมนิยม และผูกขาดอำนาจโดยพรรคคอมมิวนิสต์จีน โดยในช่วงระยะแรกนั้นแนวความคิดเรื่อง “ความเท่าเทียม” กันของคนในสังคมมีผลอย่างมากต่อการปกครอง และส่งผลกระทบต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน ในที่นี้ขอกล่าวถึงผลกระทบทางด้านศาสนาและความเชื่อเพียงด้านเดียว ก็คือในช่วงระยะแรกของการปกครองแบบสังคมนิมคอมมิวนิสต์ รัฐบาลจีนมีนโยบายไม่ให้ประชาชนนับถือศาสนาและลัทธิใดๆทั้งสิ้น ซึ่งในช่วงระยะแรกของการเปลี่ยนแปลงการปกครองแบบสังคมนิยมตั้งแต่ปีพ.ศ.2455 ยาวมาจนถึงยุคสิ้นสุดของประธานเหมาเจ๋อตง (พ.ศ.2521) ประเทศจีนไม่ได้สนับสนุนหรือทำนุบำรุงทางด้านศาสนาเลย ทำให้ไม่ได้เกิดการสร้างประติมากรรมหรือผลงานทางด้านศาสนาแต่อย่างใด จึงพอจะอนุมานได้ว่า ในช่วงประมาณหนึ่งร้อยปีที่ผ่านมาประเทศจีนไม่ได้จัดสร้างพระพุทธรูปทั้งขนาดเล็กหรือขนาดใหญ่ กระทั่งในปัจจุบันนี้ การนับถือศาสนาของประชาชนจีนก็ยังอยู่ภายใต้การควบคุมของพรรคคอมมิวนิสต์จีนอยู่ พระกริ่งองค์นี้ก็เช่นกัน นอกจากกระแสโลหะที่ชี้ชัดถึงความเก่าแล้ว ก็มีหลักฐานอ้างอิงจากประวัติศาสตร์ชาติจีนว่าอายุการสร้างของพระกริ่งองค์นี้น่าจะอยู่ที่ประมาณสองถึงสามร้อยปีขึ้นไปอันเนื่องมาจากเหตุผลทางด้านสภาพสังคมและการเมืองการปกครอง    

พระกริ่งองค์ในภาพ นอกจากมีความงดงามทางด้านศิลปะ และถูกต้องตามพุทธลักษณะแล้ว เสียงกริ่งยังดังกังวานดีทั้งสองส่วน เป็นเคล็ดว่าหากผู้ใดได้ยิน ก็จงตระหนักรู้ไว้ว่าพระพุทธองค์ได้เสด็จมาโปรดประทานพรให้ท่านทั้งหลายมีความจำเริญในชีวิต มีความสุขกาย สบายใจ มีความมั่งคั่งมั่นคง มีชื่อเสียงโด่งดัง ขจรขจายไปทั่วทุกสารทิศ

ด้วยความงดงามทางพุทธศิลป์ ความเก่า และความปราณีต ความละเอียดซับซ้อนในการสร้างพระกริ่ง ที่สำคัญพุทธานุภาพของพระกริ่งนั้นเชื่อกันว่า ผู้ใดบูชาพระกริ่งย่อมมีความเจริญในหน้าที่การงาน มีความสุขสวัสดิ์ ร่มเย็นเป็นสุขทั้งครัวเรือน ปราศจากซึ่งโรคาพยาธิ และรอดพ้นจากภยันตรายทั้งปวง ป้องกันสิ่งอัปมงคลอันจะนำพาไปสู่ความวิบัติ ดังนี้แล้วพระกริ่งจึงเป็นที่ต้องการของผู้ทีศรัทธา และนักสะสมของทั้งชาวไทย และชาวต่างประเทศครับ     

กรุณาให้เครดิตข้อมูล เรียบเรียงโดย นิลพัท ครับ

สนใจโทร 0835785613 

LINE ID ไลน์ไอดี = son_of_venus